Τέμπη: Ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ αφαιρεί την αναφορά σε πυρόσφαιρα από το πόρισμά του – Αναλυτικά η επίσημη ανακοίνωση

Αφαιρείται το κεφάλαιο που αναφέρεται στην πυρόσφαιρα από το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ για το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, σύμφωνα με απόφαση του συμβούλιου του οργανισμού, που πραγματοποίησε σύσκεψη το πρωί της Δευτέρας (07/04).

Υπενθυμίζεται ότι ο πρόεδρος του σιδηροδρομικού τομέα του Οργανισμού, Χρήστος Παπαδημητρίου, μιλώντας νωρίτερα σήμερα στον Realfm 97,8 και τον Νίκο Στραβελάκη είχε αναφέρει ότι ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ θα προχωρήσει στην απόσυρση του κεφαλαίου για την πυρόσφαιρα από το πόρισμά του. Ο ίδιος υπογράμμισε ότι θα ζητηθούν εξηγήσεις από την Επιτροπή όσον αφορά στο κομμάτι της πυρόσφαιρας, ενώ θα ζητηθεί να απαλειφθεί κάθε αναφορά στα Πανεπιστήμια της Πίζας και της Γάνδης και θα ζητηθεί να υπάρξει εκ νέου πιστοποίηση.

Αναλυτικά η ανακοίνωση του ΕΟΔΑΣΑΑΜ 

«Ενημέρωση για απόσυρση πανεπιστημίoυ Πίζας και δηλώσεις ερευνητή Πανεπιστημίου Γάνδης κου Μαραγκού.

Το συμβούλιο ενημερώθηκε εκτενώς από τον αναπληρωτή πρόεδρο και πρόεδρο του σιδηροδρομικού τομέα για τα εκκρεμή σιδηροδρομικά ζητήματα και την απόσυρση τoυ πανεπιστημίου Pisa από το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ αναφορικά με την πυρόσφαιρα και τις δηλώσεις του ερευνητή Πανεπιστημίου Γάνδης κου Μαραγκού.

Ο αναπληρωτής πρόεδρος ενημέρωσε ότι το θέμα είναι εξόχως σοβαρό και εισηγήθηκε να προχωρήσει οπωσδήποτε μετά από αυτήν την εξέλιξη και την στην ουσία ακύρωση της επίκλησης του πανεπιστημίου της Πίζας από το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ αλλά και τις δηλώσεις του ερευνητή κου Μαραγκού, όπως αυτές αποτυπώθηκαν σε δημοσίευμα του Πρώτου Θέματος, παρά το ότι δεν υπήρξε επίσημη τέτοια ενημέρωση από το πανεπιστήμιο της Γάνδης, η άμεση και επείγουσα ισχυροποίηση και επιβεβαίωση του ανοικτού σημείου του πορίσματος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ αναφορικά με τα αίτια της πυρόσφαιρας με κάθε δυνατό τρόπο ώστε η εξήγηση που θα δοθεί να είναι επιστημονικά ορθή και αν είναι δυνατόν μη αμφισβητήσιμη.

Πλέον όμως αυτού ο κος Παπαδημητρίου υπενθύμισε ότι με το πρακτικό της 26ης Φεβρουαρίου 2025 το συμβούλιο μετά από ομόφωνη απόφαση του είχε επιμόνως ζητήσει από τον κύριο Accou την μη συμπερίληψη του κεφαλαίου με το οποίο γίνεται πιθανολόγηση για τα αίτια της πυρόσφαιρας χωρίς να υπάρχει πιστοποίηση αυτών από ανώτατο επιστημονικό ίδρυμα. Ο κος Αccou αρνήθηκε το αίτημα αυτό και αποφάσισε να προχωρήσει χωρίς να αναβάλει την σχετική απόφαση.

Κατά τον πρόεδρο του σιδηροδρομικού τομέα το συμβούλιο έχει το καθήκον να προχωρήσει το συντομότερο δυνατόν και με τον πιο πρόσφορο τρόπο στην πιστοποίηση των αποτελεσμάτων του πορίσματος της Επιτροπής Διερεύνησης των Τεμπών αναφορικά με τα αίτια της πυρόσφαιρας σε κορυφαία και εγνωσμένου κύρους πανεπιστημιακά ή συναφή ιδρύματα της Ελλάδος ή της αλλοδαπής.

Ως τότε όμως το Συμβούλιο αποφάσισε:

Να γίνει άμεση διόρθωση του πορίσματος με την απαλοιφή του κεφαλαίου με την πιθανολόγηση για τις αιτίες της πυρόσφαιρας.

Το μέλος του Συμβουλίου κος Πέτρος Ευγενικός δήλωσε ότι δεν είναι ακόμη δόκιμο ελλείψει επίσημης επικοινωνίας με το Πανεπιστήμιο της Γάνδης, να απαλειφθεί συνολικά η ενότητα αναφορικά με τα αίτια της πυρόσφαιρας, αλλά να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις, αναφορικά με την ακριβή εμπλοκή του Πανεπιστημίου της Πίζα.

Το συμβούλιο ομόφωνα συμφώνησε με τις προτάσεις του Προέδρου του σιδηροδρομικού Τομέα».

Τα πρακτικά των συνεδριάσεων

Στο μεταξύ, ερωτήματα δημιουργούνται με βάση και τα πρακτικά των συνεδριάσεων. Βασικό ερώτημα είναι γιατί η ΕΔΑΠΟ δεν έχει παραδώσει στον ανακριτή μέσω του ΕΟΔΑΣΑΑΜ τις προσομοιώσεις, που τελικά απέκλειαν τα έλαια σιλικόνης από τα πιθανά αίτια της πυρόσφαιρας. Η ΕΔΑΠΟ είναι η Επιτροπή Διερεύνησης Ανεξάρτητων Πραγματογνωμόνων Οικογενειών, βασικό μέλος της οποίας είναι ο μηχανολόγος και τεχνικός σύμβουλος οικογενειών θυμάτων Κώστας Λακαφώσης.

Όπως είπε ο Χρήστος Παπαδημητρίου στον Realfm 97,8, τις τελικές προσομοιώσεις που έκανε η ΕΔΑΠΟ δεν τις έχει ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ, αν και τις έχει ζητήσει ο ίδιος με τρεις επιστολές αλλά ακόμα δεν τις έχει λάβει. Έχει παραδώσει όλο το υποστηρικτικό υλικό για την έρευνα στον εφέτη ανακριτή, αλλά όχι τις προσομοιώσεις.

Την Κυριακή  (6/4) έγινε γνωστό ότι το Πανεπιστήμιο της Γάνδης διαφωνεί με τους ισχυρισμούς, σύμφωνα με τους οποίους το ίδρυμα «κατέληξε σε ακριβή συμπεράσματα για τα αίτια της φωτιάς που ξέσπασε μετά τη σύγκρουση των δύο τρένων στα Τέμπη και συμπέρασμα στην ύπαρξη τουλάχιστον 3.5 τόνων παράνομου εύφλεκτου υγρού, που μεταφέρονταν στο πρώτο βαγόνι της εμπορικής αμαξοστοιχίας πάνω σε δεξαμενή διαστάσεων ενός επί δυόμισι μέτρων».

Επίσης, το Πανεπιστήμιο της Πίζας, με επιστολή του, ζήτησε να τροποποιηθεί το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ για την τραγωδία των Τεμπών και συγκεκριμένα το κομμάτι που αφορά στα αίτια της πυρόσφαιρας, καλώντας τον Οργανισμό να μην γίνεται αναφορά στο ίδρυμα επειδή δεν υπάρχει υπογεγραμμένη συμφωνία μεταξύ τους.

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ αναφέρθηκε η διαδικασία που θα ακολουθηθεί για την πιστοποίηση -από εξειδικευμένο ίδρυμα- των αποτελεσμάτων του πορίσματός του για τα αίτια της δημιουργίας της πυρόσφαιρας που προκλήθηκε μετά την σύγκρουση των δύο μοιραίων αμαξοστοιχιών. Όπως προκύπτει, από τα πρακτικά των συνεδριάσεων του Συμβουλίου του Οργανισμού που έγιναν την 1η Απριλίου και την 4η Απριλίου, τη διαδικασία πιστοποίησης των αποτελεσμάτων της πυρόσφαιρας, θα αναλάβουν ο Δημόκριτος, όπως πρώτο το enikos.gr είχε αποκαλύψει, και τουλάχιστον άλλο ένα ίδρυμα.

Μετά τις εξελίξεις αυτές η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη ζήτησε κατεπείγουσα προκαταρκτική εξέταση για το πόρισμα. Η ανώτατη εισαγγελική λειτουργός ζητεί να διερευνηθεί αν έχουν τελεστεί αυτεπαγγέλτως διωκόμενες αξιόποινες πράξεις, όπως της αθέμιτης επιρροής σε δικαστικούς λειτουργούς, κατόπιν της διάψευσης εκ μέρους εκπροσώπων των Πανεπιστημίων της Γάνδης και της Πίζας για όσα τους αποδίδονται στο πόρισμα.

Ζητεί επίσης να διερευνηθεί ποιο ρόλο διαδραμάτισε στη διατύπωση του συμπεράσματος για την πυρόσφαιρα η Επιτροπή Διερεύνησης Ανεξάρτητων Πραγματογνωμόνων Οικογενειών (ΕΔΑΠΟ) και ο τεχνικός σύμβουλος οικογενειών θυμάτων των Τεμπών, Κώστας Λακαφώσης.

Πόρισμα ΕΟΔΑΣΑΑΜ: Το κεφάλαιο που αναφέρεται στην πυρόσφαιρα

Παρακάτω ακολουθεί μεταφρασμένο το επίμαχο κεφάλαιο για την πυρόσφαιρα, που αποσύρεται από το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ για την σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη:

«Αναζητήθηκε εξωτερική επιστημονική συνδρομή, κυρίως σχετικά με τις πιθανές αιτίες και συνέπειες της πυρκαγιάς που ξέσπασε αμέσως μετά τη σύγκρουση. Στην ανάλυση αυτή συνέβαλαν οι ακόλουθοι φορείς: RI.SE Research Institutes of Sweden, Πανεπιστήμιο της Γάνδης (Βέλγιο), Πανεπιστήμιο της Πίζας (Ιταλία), RST Labs (Γερμανία), καθώς και ο Καθηγητής Χημικής Μηχανικής κ. Κωνσταντόπουλος.

Γνώμες ειδικών και προσομοιώσεις 

Με τις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες μέσω του βίντεο από 3 διαφορετικές κάμερες που έχουν καταγράψει το συμβάν ως το μοναδικό διαθέσιμο στοιχείο, επιχειρήθηκαν επίσης προσπάθειες υπολογισμού ή/και προσομοίωσης των πιθανών αιτιών της ανάφλεξης, της πυρόσφαιρας και των πυρκαγιών, μέσω αντίστροφης μηχανικής. Για αυτό, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ απευθυνόταν σε ιδρύματα με ειδική τεχνογνωσία σε θέματα ατυχημάτων, εκρήξεων και πυρκαγιών. Πέντε από αυτούς, από διάφορες χώρες, αρνήθηκαν να υποστηρίξουν την έρευνα για συγκεκριμένους και νόμιμους λόγους. Ωστόσο, ήταν δυνατό για τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ να οργανώσει την απαραίτητη υποστήριξη όπως περιγράφεται παρακάτω.

Πρώτον, το RI.SE, ένα κρατικό ερευνητικό ινστιτούτο που συνεργάζεται με τον ακαδημαϊκό χώρο, τη βιομηχανία και την κοινωνία ως κεντρικό τμήμα του σουηδικού συστήματος καινοτομίας, ανατέθηκε για ένα έργο αξιολόγησης διάρκειας 2 εβδομάδων σχετικά με τη δυνατότητα ανάφλεξης γνωστών υλικών και ουσιών στο τρένο. Το RI.SE παρείχε μια έκθεση που προσφέρει γνώμη σχετικά με την πιθανότητα διάσπασης υγρού ελαίου σιλικόνης σε σταγονίδια μεγεθών που κυμαίνονται από 0,5 έως 4 mm και αυτά τα σταγονίδια διασκορπίζονται σε μια περιοχή που θα ήταν σύμφωνη με τις παρατηρήσεις για το μέγεθος της πυρόσφαιρας και τα ευρήματα στο σημείο του ατυχήματος. Σύμφωνα με αυτή την υπόθεση, είναι δυνατό να υπάρξει διάσπαση του ελαίου πυριτίου με τέτοιο τρόπο ώστε σταγονίδια των αναφερόμενων μεγεθών να δημιουργηθούν και να διασκορπιστούν στην περιοχή. Έτσι, ο μηχανισμός της ανάφλεξης του ελαίου σιλικόνης και της δημιουργίας μιας πυρόσφαιρας θεωρείται θεωρητικά δυνατός σύμφωνα με αναφορές στη βιβλιογραφία.

Επιπλέον, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ επικοινώνησε με τον κ. Κωνσταντόπουλο, Καθηγητή Χημικής Μηχανικής στο Εργαστήριο Τεχνολογίας Αερολυμάτων & Σωματιδίων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με ερωτήσεις σχετικά με την πιθανότητα σχηματισμού εύφλεκτου μείγματος αερολύματος ελαίου σιλικόνης ως άμεση αιτία της συντριβής. Ο καθηγητής Κωνσταντόπουλος προσέφερε μια σύντομη τεχνική έκθεση για τα εν λόγω ζητήματα, δηλώνοντας ότι, δεδομένου του περίπου χρόνου 0,4 δευτερολέπτων για την αρχική ανάφλεξη και ανάπτυξη της πυρόσφαιρας, δεν υπάρχει ρεαλιστικός τρόπος να υποδηλωθεί ότι μια τέτοια μεταφορά ενέργειας και ανάφλεξη και καύση ελαίου σιλικόνης θα μπορούσε ενδεχομένως να συμβεί στο δεδομένο χρονικό πλαίσιο και ρυθμό ανάπτυξης της πυρόσφαιρας. Επιπλέον, ο καθηγητής Κωνσταντόπουλος υπολόγισε την ποσότητα λευκής σκόνης (διοξείδιο της σιλικόνης, SiO2) που θα είχε σχηματιστεί μετά την καύση 2,4 μετρικών τόνων ελαίου PDMS, σε ποσότητα 1,94 μετρικών τόνων που σαφώς δεν υπήρχαν στο σημείο του ατυχήματος.

Παράλληλα, υπό την επίβλεψη της EDAPO, εκτελέστηκαν προσομοιώσεις υπολογιστικής δυναμικής ρευστών (CFD) σε μια προσπάθεια να αναδημιουργηθεί το συμβάν όπως καταγράφηκε από τις κάμερες χρησιμοποιώντας μόνο μαθηματικά μοντέλα υπολογιστή και τα εργαλεία οπτικοποίησης τους:

– Το Fire Dynamics Simulator (FDS) είναι ένα μοντέλο CFD ροής ρευστού που καθοδηγείται από τη φωτιά. Το λογισμικό επιλύει αριθμητικά μια μορφή των εξισώσεων Navier-Stokes κατάλληλη για χαμηλή ταχύτητα, θερμικά καθοδηγούμενη ροή, με έμφαση στη μεταφορά καπνού και θερμότητας από πυρκαγιές.

– Το Smokeview (SMV) είναι ένα πρόγραμμα οπτικοποίησης που χρησιμοποιείται για την εμφάνιση της εξόδου των προσομοιώσεων FDS και CFAST. Τα προηγμένα χαρακτηριστικά των μοντέλων CFD (όπως ο χειρισμός σύνθετων τρισδιάστατων γεωμετριών και περιβαλλόντων, η ανάλυση αντιδραστικής ή μη ροής συμπιεστών ή μη συμπιεστών ρευστών) είναι αποδεκτά και έγκυρα επιστημονικά εργαλεία για την υποστήριξη της αξιολόγησης δυναμικών συνεπειών στην προοπτική εφαρμογής σε προηγμένες μελέτες ασφάλειας που αφορούν πυρκαγιές και εκρήξεις. Αυτό επιβεβαιώθηκε από ειδικούς από τα πανεπιστήμια της Πίζας και της Γάνδης, με τα οποία ήρθαν σε επαφή κατόπιν σύστασης του TU Delft ως γνωστοί διεθνείς ειδικοί στον τομέα της CFD.

Τόσο το Πανεπιστήμιο της Πίζας όσο και το Πανεπιστήμιο της Γάνδης προσέφεραν μια γνώμη σχετικά με την επιστημονική εγκυρότητα της ανάλυσης CFD για τη μοντελοποίηση των αναφλεγμονών. Επιπλέον, η ΕΟΔΑΣΑΑΜ ανέθεσε σύμβαση στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης για να επανεξετάσει τις εργασίες για την ανάλυση CFD του ατυχήματος στα Τέμπη, όπως είχε ήδη γίνει από την EDAPO. Αυτή η ανασκόπηση κατέληξε σε μια αναφορά που παρείχε μια τεχνική γνώμη σχετικά με την εγκυρότητα των μεταβλητών και των παραμέτρων για μοντελοποίηση που είχαν χρησιμοποιηθεί μέχρι τώρα στις προσομοιώσεις CFD, προκειμένου να αναπαραχθεί το γεγονός όπως καταγράφηκε από τις κάμερες με τα πιο ρεαλιστικά σενάρια.

Η προσαρμογή ορισμένων από τις μεταβλητές και τις παραμέτρους οδήγησε σε ένα βελτιωμένο και πιο αξιόπιστο σύνολο προσομοιώσεων και αναλύσεων CFD, που οδήγησε στα ακόλουθα ευρήματα:

α) Μεταξύ των διαφορετικών τύπων καυσίμων υδρογονανθράκων που δοκιμάστηκαν, διαπιστώθηκε ότι τα αποτελέσματα ήταν πολύ παρόμοια για πολλούς διαφορετικούς τύπους καυσίμων με παρόμοιες φυσικές ποσότητες, με πιο σημαντική παράμετρο τη μάζα του καυσίμου. Υγραέριο, καύσιμο βενζίνης, μείγμα νάφθας κ.λπ. ίδιας συνολικής μάζας παρέχουν σχεδόν το ίδιο αποτέλεσμα (παρόμοιο μέγεθος και διάρκεια πυρόσφαιρας) με πολύ μικρές μόνο διαφορές στο σχήμα της πυρόσφαιρας.

β) Οι υπολογισμοί, με τα μαθηματικά μοντέλα CFD, δείχνουν ότι χρειάζονται περίπου 2500 κιλά γενικού καυσίμου υδρογονάνθρακα για να αναδημιουργηθούν τα 3 διακριτά στάδια (1000, 1200 και 300 κιλά αντίστοιχα) της έκρηξης, η πυρόσφαιρα και οι δευτερεύουσες πυρκαγιές «λίμνης» που καταγράφηκαν στα 3 βίντεο που καταγράφηκαν από διαφορετικές οπτικές γωνίες.

γ) Η διάρκεια της απελευθέρωσης καυσίμου κατά το στάδιο 2 (περίπου 4 δευτερόλεπτα) και το παρατηρούμενο αποτέλεσμα (το μέγεθος της πυρόσφαιρας αυξάνεται από 40 έως 80 μέτρα σε διάμετρο) υποδεικνύουν μια ποσότητα καυσίμου που υπολογίζεται σε περίπου 1200 kg από τις προσομοιώσεις CFD. Εάν αληθεύει, αυτό αποκλείει την πιθανότητα υγρού καυσίμου (ελαίου σιλικόνης από τον μετασχηματιστή ή άλλου υγρού καυσίμου από άγνωστη πηγή) να «πιτσίλισει» παντού στο βαγόνι του εστιατορίου, επειδή μια τέτοια ενέργεια δεν μπορούσε να συγκρατήσει και να απελευθερώσει 1000 kg καυσίμου για 4 δευτερόλεπτα. Η μόνη τέτοια δυνατότητα θα ήταν να εισέλθει το υγρό καύσιμο στο βαγόνι του εστιατορίου από τα σπασμένα παράθυρά του, αλλά οι 6 επιζώντες του βαγονιού του εστιατορίου δεν υποστηρίζουν κάτι τέτοιο, ούτε έχουν τραυματισμούς εγκαυμάτων που να συνάδουν με 1000 κιλά καυσίμου που καίγονται από το εσωτερικό του καροτσιού τους.

δ) Περαιτέρω εκτιμάται ότι ποσότητα 300 κιλών καυσίμου υδρογονάνθρακα μπορεί να ενεπλάκη στην πυρκαγιά #2 στη «λίμνη», καταστρέφοντας το βαγόνι του εστιατορίου, το οποίο συνέχισε να καίει για περισσότερες από 2 ώρες τρέφοντας επίσης λάδι σιλικόνης και τα υλικά των εσωτερικών εξαρτημάτων της άμαξας. Ωστόσο, δεν είναι δυνατός ο ακριβής υπολογισμός αυτής της ποσότητας λόγω του άγνωστου χρόνου δευτερογενούς ανάφλεξης των πρόσθετων καυσίμων που εμπλέκονται, κάτι που ισχύει και για την ποσότητα καυσίμου που κάηκε στην άλλη φωτιά τύπου «λίμνης».

ε) Η εξέταση του βίντεο και της αντίστοιχης ανάλυσης CFD για το 2ο στάδιο του σημείου ανάφλεξης προς μια ενιαία πηγή για το 2ο στάδιο της ανάφλεξης. Αν και δεν είναι δυνατό να επιβεβαιωθεί ότι το καύσιμο για το 1ο στάδιο της ανάφλεξης έχει την ίδια προέλευση με το καύσιμο για το 2ο στάδιο, είναι πολύ πιθανό και τα 3 στάδια του φαινομένου να καίνε την ίδια πηγή καυσίμου.

Χρησιμοποιώντας τις παραδοχές του RI.SE (484), εκτελέστηκε μια επιπλέον προσομοίωση CFD χρησιμοποιώντας τη μικρότερη διάμετρο σταγονιδίων που αναφέρεται (0,5 mm) και πλήρη ψεκασμό ολόκληρης της μάζας του καυσίμου, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τα ακόλουθα ευρήματα:

– Το έλαιο σιλικόνης του τύπου που χρησιμοποιείται στους μετασχηματιστές ισχύος των ατμομηχανών δεν μπορούσε με κανέναν τρόπο να εκραγεί και να δημιουργήσει μια μεγάλη πυρόσφαιρα. Ακόμα κι αν προστέθηκαν μεγάλες πηγές θερμότητας και ανοιχτές φλόγες ως πιθανή πηγή ανάφλεξης και ακόμη και αν το λάδι σιλικόνης ψεκαζόταν με διάφορους τρόπους σε έναν τοίχο για να δημιουργηθεί διασπορά και μικρότερα σταγονίδια, το μόνο πιθανό αποτέλεσμα ήταν μια πολύ σύντομη ανάφλεξη 0,3-0,4 δευτερολέπτων που δεν διαδόθηκε στην υπόλοιπη ποσότητα του ελαίου.

Αυτό επιβεβαιώνεται περαιτέρω από την εξέταση της εξωτερικής χύτευσης των τριών μετασχηματιστών, δείχνοντας ότι η ποσότητα ελαίου σιλικόνης που θα μπορούσε ενδεχομένως να διαφύγει κατά τα πρώτα 0,3-0,4 δευτερόλεπτα δεν θα ήταν αρκετή για τη μεγάλη πυρόσφαιρα που παρατηρήθηκε».

Πηγή: www.enikos.gr